Prodhimi i energjisë

Në Kosovë prodhimi i energjisë elektrike vazhdon të jetë i bazuar në lëndë fosile. Në vendin tonë 94 % e energjisë elektrike prodhohet nga thëngjilli. Prodhimi i energjisë nga lëndët fosile shkakton dëme të mëdha mjedisore dhe në shëndetin e njeriut.

Më poshtë mund të mësoni më shumë rreth prodhimit të energjisë elektrike nga lëndët fosile.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP) . Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Me çka ngroheni gjatë dimrit?

Gjatë sezonës së dimrit për shkak të ngrohjes vërejmë që cilësia e ajrit nuk është e mirë. Prandaj mos përdor lëndë fosile siç është qymyri për ngrohje.

Përdorimi i qymyrit pëveç ndikimit negativ në mjedis shkakton edhe probleme të mëdha shëndetësore.
#ruajeambientin #ndotjaeajrit #ndotjaeujit

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP) . Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Ngrohja gjatë stinës së dimrit

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP) . Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Pse të investojmë në panela solar?

Energjia solare është energji e pastër e cila vjen nga dielli. Prodhimi i energjisë elektrike nga panelat solar bëjnë pjesë në burime të ripërtëritshme.
Në infografikën e mëposhtme mund të mësoni disa nga arsyet se pse duhet të investojmë në këtë lloj të energjisë.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP) . Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

COVID-19 dhe Impakti në Mjedis

Ndryshimet Klimatike

Kosova nuk është nënshkruese e Konventës Kornizë të OKB-së për ndryshimet klimatike për këtë arsye nuk ka kontribuar në arritjen Marrëveshjes së Parisit 2015. Kosova duhet të përgatit planin e energjisë dhe klimës në përputhje me Komunitetet e Energjisë si dhe të zbatoj strategjinë dhe planin e veprimit për ndryshime klimatike.

Përdorimi i thëngjillit për prodhim të energjisë elektrike vazhdon të jetë akter kryesor i rritjes së emetimeve të gazrave serrë. Në këtë infografikë janë paraqitur të gjeturat e Raportit të Progresit për Mjedis 2020 për ndryshimet klimatike në Kosovë.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP) . Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Menaxhimi i Mbeturinave të Ngurta në Kosovë

Në vendin tonë ende mungon menaxhimi i duhur i mbeturinave të ngurta. Kosova nuk ka arritur të përafroj plotësisht kornizën ligjore me acqui të BE-së.

Më poshtë mund të informoheni për të gjeturat e raportit të progresit për mjedis 2020, për menaxhimin e mbeturinave të ngurta.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP) . Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Raporti i Progresit për Mjedis 2020

Edhe pse Kosova ka strategjinë për ujërat 2017-2036 ka mungesë në përafrimin e legjislacionit të ujërave me acquis të BE-së. Përveç mungesës së zbatimit të ligjit të ujërave, Kosova ka pasur progres të limituar.

Në infografikën e mëposhtme janë paraqitur disa nga të gjeturat e raportit të progresit për mjedis 2020 për ujërat.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP) . Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Raporti i Progresit për Mjedis 2020

Mjedisi dhe ndryshimet klimatike vazhdojnë të jenë sfidë për vendin tonë. Në raportin e progresit për mjedis për vitin 2020, Kosova ka arritur progres të kufizuar. Më poshtë janë paraqitur të gjeturat e këtij raporti për cilësinë e ajrit.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development  (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/ Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF)

Dita Botërore e Habitatit

Çdo vit Dita Botërore e Habitatit shënohet të hënën e parë të muajit Tetor. Këtë vit kjo ditë shënohet me 5 Tetor.

Qëllimi i kësaj dite është të reflektojë mbi gjendjen e qyteteve tona dhe mbi të drejtën themelore të të gjithëve për strehim adekuat. Gjithashtu synon t`i kujtojë botës se të gjithë kemi fuqinë dhe përgjegjësinë për të ndikuar në të ardhmen e qyteteve tona.

Këtë vit kjo ditë shënohet me temën “Strehim për të gjithë – Një e ardhme më e mirë urbane”

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/ Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Dita Botërore e Kafshëve

Çdo vit më 4 Tetor shënohet Dita Botërore për Mbrojtjen e Kafshëve. Kjo ditë ka për qëllim ndërgjegjësimin në lidhje me përmirësimin e mirëqenies së kafshëve dhe mbrojtjen e tyre nga zhdukja.

Në infografikën e mëposhtëm janë shfaqur disa nga llojet e kafshëve të cilat janë të rrezikuara në vendin tonë.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/

A i dini efektet negative të shpyllëzimit?

Humbja e pemëve dhe bimësisë mund të shkaktojë ndryshime klimatike, erozion të tokës, përmbytje, rritje të gazrave serrë dhe efekte të tjera negative në natyrë.

#ambientalisti #shpyllëzimi

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/  Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development  (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/ Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Rimëkëmbja është e gjelbër!

Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm janë plan i përbashkët i veprimit për njerëzit, planetin dhe prosperitetin.

Në këtë infografikë janë paraqitur OZHQ-të të cilat ndërlidhen më së shumti me mbrojtjen e mjedisit.
Mbrojtja e planetit nga degradimi duhet menaxhuar në mënyrë të qëndrueshme duke ndërmarrë veprime për ndryshimet klimatike, energjinë e pastër, jetën në tokë dhe ruajtjen e ujit.

–

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/

, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development

(PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/

. Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Sot shënohet Dita Botërore pa Makina

Makinat janë një nga ndotësit më të mëdhenj të ajrit në Kosovë. Prandaj ruaje ambientin përdor mjete alternative për lëvizje.

#ambientalisti #DitaBotërorepaMakina

A e dini çka janë e-mbeturinat?

E-mbeturinat janë pajisjet eletronike të cilat pas përdorimit hudhen. Me rritjen e shfrytëzimit të pajisjeve elektronike është rritur edhe sasia e mbeturinave elektronike.

E-mbeturinat përmbajnë kimikate toksike të rrezikshme, prandaj duhet të trajtohen në mënyrë që të mos përfundojnë në deponi.
#ambientalisti #embeturinat

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/

, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (

) në partneritet me

(PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/

. Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

A i dini përfitimet nga mbjellja e pemëve?

Pemët urbane mund të ndihmojnë në zbutjen e disa prej ndikimeve negative dhe pasojave sociale të urbanizimit. Pemët ndihmojnë në uljen e emetimeve të karbonit duke ndihmuar në ruajtjen e energjisë. Vendosja e pemëve rreth ndërtesave mund të zvogëlojë nevojën për kondicioner të ajrit deri më 30 % dhe mund të ulë faturat e ngrohjes gjatë dimrit deri në 50 %.

Këtu janë disa mënyra të cilat kontribuojnë për t`i bërë qytetet të qëndrueshme.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/ Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

A e keni ditur se kompostimi është zbërthim i mbetjeve organike?

Nga procesi i kompostimit ne fitojmë plehun organik, kështu duke zvogëluar sasinë e mbeturinave dhe përdorimin e plehrave kimike.

Në infografikën e mëposhtme mund të informoheni më gjerësisht se çka mund të kompostojmë dhe dobitë që kemi nga ky proces.

#ambientalisti #komposto

Si të kursejmë energji në shtëpi

Duke praktikuar disa metoda të lehta ne mund të kursejmë energji. Një nga format më të mira të kursimit të energjisë është investimi në efiçiencë. Duke investuar në efiçiencë ne mund të kursejmë deri në 40 % energji.

#ambientalisti #efiçienca

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/ Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Koncepti zyrë e gjelbër

Koncepti zyrë e gjelbër nënkupton krijimin e një mjedisi të shëndetshëm, duke kursyer energji dhe duke e zvogëluar ndotjen.

Në infografikën e mëposhtme janë paraqitur 5 praktika si ta bëni zyren tuaj miqësore me mjedisin.

#ambientalisti
______________________
Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

5 Mënyra për të zvogëluar grumbullimin e mbeturinave

Mënyra më e mirë për të zvogëluar grumbullimin e mbeturinave është parandalimi i prodhimit të tyre. Në infografikën e mëposhtme janë paraqitur disa mënyra të cilat mund të adaptohen nga secili prej nesh në rutinën tonë. Në këtë mënyrë do të rritet kujdesi për ambientin.

Përpjekja e përbashkët për riciklim më të madh dhe zvogëlim të mbeturinave mund të bëjë ndryshim të madh. Gjithmonë ka vend për përmirësime kur bëhet fjalë për t`u kujdesur për planetin.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile ( KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development(PA). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Hiri i qymyrit liron toksina të dëmshme

Çdo vit rreth 1,000,000 ton hi të qymyrit gjenerohen nga termocentralet Kosova A dhe B. Kjo shkakton dëmtime të mëdha në shëndetin e njeriut si dhe në ambient.

Me riciklim të hirit ne mund të prodhojmë materiale ndërtimore dhe njëkohësisht të zvogëlojmë vëllimin e hirit në sipërfaqet tokësore.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/Institute for Development Policy (INDEP)
INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

A e dini se energjia është sektori që gjeneron më së shumti mbeturina industriale?

Sektorët industrial kanë gjeneruar 2,554,308 ton mbeturina në vitin 2018 në Kosovë, prej të cilave vetëm 40,585 ton janë ricikluar. Prodhimi i energjisë është sektori që ka grumbulluar më së shumti mbeturina pasur nga sektori i xehtarisë.

Mbeturinat industriale përmbajnë kimikate të rrezishme për shëndetin dhe mjedisin. Prandaj është e rëndësishme që këto mbeturina të trajtohen në mënyrë adekuate si dhe të riciklohen.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development(PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore/ Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Ndotësit që vijnë nga mbeturinat komunale!

Përafërsisht 580.000 tonë (0.9 kg / ditë, për kokë banori) të mbeturinave gjenerohen në Kosovë. Sektori i mbeturinave komunale në Kosovë është një ndër sektorët që e dëmtojnë më së shumti ambientin. Korniza legjislative për menaxhimin e mbeturinave mbulon të gjitha fraksionet e mbeturinave, por ende nuk ka implementim të plotë në nivel komunal.

Të reduktojmë mbeturinat në baza ditore, të ruajmë mjedisin tonë.

Klikoni në infografikën në vijim për të mësuar disa prej ndotësve më të rrezikshëm që që lirohen në ambient nga mbeturinat tona ditore.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore (Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Emetimet nga procesi i prodhimit të ushqimit!

Pas sektorit të energjisë, agrikultura është e dyta në botë me emetimet më të larta. Agrikultura është përgjegjëse kryesore për prodhimin e ushqimit.

Klikoni në infografikën në vijim për të ditur emetimet që lirohen në mënyrë zingjirore deri sa të mbërrijë te konsumi i ushqimit.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF në partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA) dhe implementuar nga Instituti për Politika Zhvillimore (Institute for Development Policy (Institute for Development Policy (INDEP). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

A e dini se prodhimi i letrës për shkrim dëmton mjedisin?

Për prodhimin e vetëm 1 ton letër shpenzohet sasi e konsiderueshme e drurit, ujit dhe energjisë. Një nga format e ruajtjes së mjedisit është riciklimi. Me riciklim të një ton letër ne kursojmë deri në 90% ujë dhe 50% energji.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina, menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile ( KCSF) në partneritet me Partners Albania for Change and Development(PA) dhe implementuar nga Instituti për politika Zvillimore (Institute for Development Policy (Institute for Development Policy (INDEP)). Përmbajtja dhe rekomandimet e paraqitura nuk përfaqësojnë qëndrimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë/ Norwegian Embassy in Prishtina dhe Fondacionit Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

Riciklimi i qelqit

Ricklimi është procesi i mbledhjes së materialeve, përpunimit dhe rishfrytëzimit të tyre, duke i shndërruar në produkte të reja dhe të ripërdorshme. Duke ricikluar ruajmë ambientin, zvogëlojmë sasinë e mbeturinave në deponi, zvogëlojmë emetimin e gazrave serrë dhe kursejmë energji. Një nga materialet e riciklueshme është edhe qelqi.

Klikoni në infografikën e mëposhtme për të mësuar rreth procesit të riciklimit të qelqit.

Konsideroje edhe ti praktikimin e riciklimit!

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Kosova dhe ujërat

Kosova kategorizohet si më e varfëra në regjion dhe një nga vendet më të varfëra me ujë në Europë.

Vlerësohet se Kosova ka vetëm 1,600 m3 me ujë në vit për kokë banori. Duke u bazuar në këto të dhëna, uji në Kosovë në të ardhmen do të jenë një faktor kufizues për zhvillimin ekonomik dhe shoqëror të vendit.

Prandaj, shfrytëzimi sa më racional është domosdoshmëri.
Ruaje ujin!

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për
Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Burimet e ndotjes së ujërave

Më pak së 1% e ujërave janë të qasshme për pije në botë. Edhe pse përafësisht 70% e botës është e mbuluar me ujë, vetëm 2.5% është ujë i ëmbël, prej tyre vetëm gati 1/3 për pije. Resurset natyrore ujore të limituara, gjithashtu kërcënohen nga ndotja.

Disa nga burimet e ndotjes së ujërave janë shiu acidik, ujërat e zeza shtëpiake, pesticidet dhe plehrat, ndotja industriale, ndotja nga bujqësia si dhe ndotja urbane.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për
Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Zonat e Mbrojtura të Natyrës në Kosovë

Sipas Ligjit Nr. 02/L-18 Për Mbrojtjen e Natyrës, Neni 21 i të cilit përkufizon se “Zonë e mbrojtur e natyrës është zonë e shpallur me qëllim të mbrojtjes dhe përkujdesjes së biodiversitetit, peizazheve, karakteristikave natyrore dhe trashëgimisë kulturore dhe për ofrimin e menaxhimit efektiv përmes mjeteve juridike dhe mjeteve të tjera.”, në Kosovë dalin si zona të mbrojtura pothuaj 9 mijë Ha.

Ligji obligon që këto zona të mbrohen, por gjendja e tyre në realitet nuk përkon me obligimet ligjore. Mungon gjithashtu edhe një monitorim i vazhdueshëm i gjendjes së këtyre zonave të mbrojtura me ligj.

Çka mund të bësh ti?

Ndihmo në ruajtjen e natyrës.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar
nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për
Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Ndërtimet e pakontrolluara të hidrocentraleve

Energjia e prodhuar nga burimet ujore është energji e ripërtëritshme dhe konsiderohet të jetë miqësore ndaj natyrës. Mirëpo ndërtimi i hidrocentraleve në Kosovë po merr një kahje tjetër me ndërtimet e vrazhda, pa kritere dhe madje edhe në zona të mbrojtura të natyrës.

Nga të dhënat e marra në Librin e Kuq të Faunës së Republikës së Kosovës, publikuar nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor dhe Instituti i Kosovës për Mbrojtjen e Natyrës, infografika e mëposhtme përmbledh disa lloje të organizmave të cilat rrezikohen me zhdukje nga ndërtimi i hidrocentraleve.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Çka po shkakton ndotja e ujit?!

Si pasojë e ndotjes në ekosistemet ujore, jeta e organizmave ujorë çdo herë e më shumë po vështirësohet. Kjo gjendje e krijuar nga faktori njeri po i dërgon llojet e mëposhtme dhe shumë të tjera drejt rrezikimit të skajshëm, e disa prej tyre edhe në zhdukje.

Në infografikën e mëposhtme janë paraqitur disa nga organizmat të cilat po rrezikohen më së shumti nga ndotja e ujërave në Kosovë.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

DISA NGA PROBLEMET EKOLOGJIKE NË VENDIN TONË

Çështjet mjedisore kanë efekt të drejpërdrejtë në mënyrën e zhvillimit normal të jetës së organizmave në Tokë. Pavarësisht kësaj, problemet ekologjike, nisur nga ndotja e ajrit e deri tek humbjet në biodiversitet mbeten ende sfiduese për vendin tonë.

Në infografikën e mëposhtme janë paraqitur disa nga problemet kryesore ekologjike në vendin tonë.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

SHKAKTARËT E NDRYSHIMEVE KLIMATIKE

Ndryshimet klimatike ndikojnë negativisht në cilësinë e jetës në Tokë tek njerëzit dhe kafshët

Ndryshimet klimatike shkaktohen si rezultat i emetimeve të gazrave serrë nga industritë e rënda, djegja e lëndëve djegëse të dëmshme, shpyllëzimit dhe menaxhimit të dobët të mbeturinave ndër të tjera. Në infografikën e mëposhtme janë paraqitur disa nga shkaktarët kryesor të ndryshimeve klimatike si dhe ndikimet e tyre ne mjedis.

Prandaj mbroje mjedisin dhe siguro cilësi të lartë të jetesës për ty dhe shoqërinë.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Veturat Elektrike vs Veturat me karburant

Transporti është një nga ndotësit më të mëdhenj të ajrit në Kosovë. Ky nivel i ndotjes vjen kryesisht nga automjetet të cilat përdorin karburante si lëndë djegëse.

Vendet e zhvilluara ka kohë që po largohen nga përdorimi i veturave me naftë në ato elektrike, të cilat njihen të jenë më të dobishme për mjedisin. Përpos kësaj, veturat elektrike nuk shkaktojnë ndotje nga tubi i shkarkimit, janë më të sigurta përgjatë vozitjes, janë më pak të zhurmshme si dhe shpenzimet për mirëmbajtje i kanë më të vogla.

Në infografikën e mëposhtme janë paraqitur dobitë e vozitjes së një makine elektrike në krahasim me atë me karburant.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Cilësia e ajrit – Obiliq

Në Kosovë ndotja e ajrit edhe më tutje vazhdon të jetë një nga sfidat më të rënda mjedisore. Rol të rëndësishëm në përmirësimin e cilësisë së ajrit luan edhe niveli komunal.

Raporti i cilësisë së ajrit në Komuna e Obiliqit- Faqja Zyrtare për vitin 2018 është paraqitur në infografikën e mëposhtme. Në këtë infografikë janë paraqitur vlerat mesatare mujore të grimcave PM2.5, PM10 dhe ozonit. Rritje të theksuara të vlerave të grimcave PM2.5 dhe PM10 vërehen gjatë muajit dhjetor dhe janar, ku vlerat të shënuara tregojnë se ajri në këtë periudhë ka qenë i rrezikshëm për shëndetin.

Për tu informuar mbi cilësinë e ajrit në kohë reale në komunën tënde, kliko në linkun:

http://www.kosovo-airquality.com/

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Cilësia e ajrit – Drenas

Ndotja e ajrit në Kosovë vazhdon të jetë një nga sfidat më të rënda mjedisore. Komunat luajnë rol të rëndësishëm në identifikimin dhe menaxhimin e pasojave që shkakton ndotja e ajrit.

Infografika e mëposhtme pasqyron të dhënat mbi cilësinë e ajrit në Komunën e Drenasit. Në këtë komunë shihen tejkalime të vlerave mesatare të grimcave PM10 dhe PM2.5 në muajin dhjetor dhe janar 2018. Cilësia e ajrit në këta muaj ishte e pashëndetshme.

Për tu informuar mbi cilësinë e ajrit në kohë reale në komunën tënde, kliko në linkun:

http://www.kosovo-airquality.com/

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

NDOTËSIT KRYESORË TË AJRIT

Cilësia e ajrit

Agjencioni per Mbrojtjen e Mjedisit te Kosoves është institucion qeveritar i cili angazhohet për monitorim të integruar të mjedisit, sistem efikas të informimit mjedisor dhe raportimit të vazhdueshëm për gjendjen e mjedisit.

Një ndër komponentet e punës së tyre është edhe monitorimi i cilësisë së ajrit. Për të kuptuar gjendjen e ajrit në kohë reale në Kosovë, ju mund të kyçeni në ueb faqen e AMMK-së https://www.ammk-rks.net/ si dhe përmes aplikacionit Kosovo Air Quality http://www.kosovo-airquality.com/, i cili është i qasshëm në IOS dhe Android.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Cilësia e ajrit

Kontribuesit më të mëdhenj në ndotjen e ajrin janë transporti, energjia dhe sektori industrial. Në infografikën e mëposhtme janë paraqitur 4 masa të cilat mund të praktikohen nga secili prej nesh. Promovo dhe kontribuo për një mjedis të pastër!

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Dita Botërore e Mjedisit

Në kuadër të programit për Zhvillim të Qëndrueshëm, INDEP shënon këtë ditë me
mbajtjen e 2 ngjarjeve.

Ngjarja e parë mbahet në Sheshin Zahir Pajaziti nga ora 10:00 deri në 13:00, ku stafi i
INDEP ju mirëpret për t’ju mësuar më shumë rreth gjendjes së mjedisit në Kosovë.
Gjithashtu, ju mund të njoftoheni më shumë rreth projektit të INDEP dhe aktiviteteve që
ne po implementojmë dhe ato që do të zbatohen deri në fund të këtij projekti.

Paralelisht nga ora 11:00 deri në 12:00 do të jemi live në faqen zyrtare të INDEP në
Facebook me përfaqësues të institucioneve të nivelit qendror dhe lokal dhe përfaqësues
të shoqërisë civile, ku do të trajtojmë temën e mbrotjes së mjedisit dhe parakushtet e
nevojshme që do të lehtësonin krijimin e politikave adekuate në fushën e mbrojtjes së
mjedisit në Kosovë. Folësit tanë do të pranojë pyetje nga audienca në fund të diskutimit.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’,
financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë/Norwegian Embassy in
Prishtina dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në
partneritet me Partners Albania for Change and Development (PA).

NDOTJA E AMBIENTIT

Në vitin 2017, rreth 70% e emisioneve të dioksidit të karbonit (CO2) vinte vetëm nga transporti rrugor, duke u bërë kështu një ndër kontribuesit më të mëdhenjë të ndotjes së ajrit. Zgjedhja jote mbi përdorimin e mjeteve të ndryshme transportuese luan rol mjaftë të rëndësishëm në nivelin e ndotjes në komunitetin tënd. Andaj, në vend të veturës tënde personale, përdor më shpesh transportin publik, biçikletës apo edhe lëviz në këmbë. Kështu, ti mbron shëndetin tënd dhe atë të mjedisit!

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

VETURAT ELEKTRIKE

Veturat elektrike luajnë rol shumë të rëndësishëm drejt transformimit të një mjedisi të pastër. Në përgjithësi, ato njihen të prodhojnë më pak emisione të CO2 të cilat kontribuojnë në ndryshimet evidente klimatike dhe ndotjes së ajrit në krahasim me veturat konvencionale.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

22 maji Dita e Biodiversitetit!

Kombet e Bashkuara kanë shpallur 22 majin Ditën Ndërkombëtare të Biodiversitetit, për të rritur mirëkuptimin dhe ndërgjegjësimin për çështjet e biodiversitetit. Në nivel global, rreth 25 % e të gjitha llojeve të kafshëve dhe bimëve janë të kërcënuar me zhdukje.

Këtë vit Dita Ndërkombëtare e Biodiversitetit shënohet me temën “Zgjidhjet tona janë në natyrë”. Në Kosovë, një pjesë e konsiderueshme e organizmave në natyrë janë në prag të zhdukjes. Është në dorën tonë që të veprojmë tani për të shpëtuar biodiversitetin!

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

QESET E PLASTIKëS

160,000 qese të plastikës përdoren botërisht çdo sekondë, ndërsa përafërsisht 5 trilion qese të plastikës prodhohen vetëm gjatë një viti. Fatkeqësisht nga të gjitha këto qese vetëm 1 deri në 3% riciklohen. Por, ti si individ mund të kontribuosh drejt përmirësimit të efekteve negative që plastika ka në mjedis, kështu duke ripërdorur qeset e plastikës dhe duke përdorur më shumë çantat e pëlhurës në aktivitetet e juaja ditore.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

RICKILIMI

Çdo vit, afro 200 miliardë kanaçe alumini përdoren në të gjithë botën. Riciklimi i vetëm 2 kanaçeje alumini do të kursente energji të mjaftueshme sa për të furnizuar me energji 1 kompjuter gjatë gjithë ditës.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

QESET E PLASTIKëS

Përpos shisheve, qeset e plastikës shkaktojnë dëme të konsiderueshme në mjedis duke minimizuar të mirat që ai sjell për gjeneratat e ardhshme. Plastika kërkon trajtim të veçantë nga momenti kur hudhet si mbeturinë deri tek asgjësimi komplet i materialit. Andaj trajtimi joadekuat i këtij materiali dhe hedhja kudo e tij, përpos që rrit kostot mjedisore rrit edhe ato shëndetësore për shoqërinë dhe biodiversitetin.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

RICKILIMI

Shishet e plastikës janë një nga shkaktarët kryesorë që ndosin mjedisin. Vlerësimet e bëra në shtator të 2019-tës tregojnë se vetëm brenda 1 ore blihen 54.9 milion shishe të plastikës, ndërsa për gjatë 1 dite kjo vlerë arrin 1.3 miliardë shishe të cilat nëse mblidhen në një vend të vetëm mund të mbulojnë gjysmën e monumentit të Kullës Eiffel në Paris, Francë.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Për të mësuar më shumë fakte rreth plastikës dhe dobive të riciklimit të këtij materiali, shihni infografikën e radhës nga INDEP.

DITA E TOKëS

22 prilli shënon përvjetorin e lëvizjes moderne për mbrojtjen e mjedisit që filloi nga aktivistë amerikan më 1970. Qëllimi kryesor i kësaj lëvizjeje ishte rritja e vetëdijes qytetare për degradimin mjedisor.

Ky grant është mundësuar nga ‘Programi i shoqërisë civile për Shqipërinë dhe Kosovën’, financuar nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF) në partneritet me Partnerët Shqipëri për Ndryshim dhe Zhvillim (PA).

Duke pasur parasysh problemet mjedisore në Kosovë, edhe këtë vit, INDEP duke synuar rritjen e ndërgjegjësimit të qytetarëve në lidhje me rëndësinë dhe të mirat e natyrës, ka përgatitur infografikën e cila shfaq 10 mënyrat se si ne në nivel personal mund të kontribuojmë në mbrojtjen e planetit Tokë. Masat në fjalë nuk ruajnë vetëm mjedisin, por njëkohësisht edhe shëndetin tonë. Andaj, të bëjmë sot së paku një nga këto hapa që në të ardhmen të gëzojmë mjedis më të pastër dhe shëndet të plotë.